Τα τελευταία χρόνια ακούμε πολύ συχνά να γίνεται λόγος για το cloud computing ή πιο απλά cloud μια τεχνολογία που υπόσχεται να φέρει επαναστατικές αλλαγές στην αγορά της πληροφορικής. Τι είναι όμως το cloud computing και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρει στην επιχείρησή σας; Σύμφωνα με το μοντέλο του cloud computing, οι εφαρμογές και τα δεδομένα των χρηστών μεταφέρονται από τους προσωπικούς τους υπολογιστές στο cloud, δηλαδή σε έναν ή περισσότερους πανίσχυρους servers, και μπορούν να προσπελαστούν από οποιαδήποτε συσκευή έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Η βασική ιδέα είναι απλή και παλιά και συνίσταται στην καλύτερη αξιοποίηση και καταμερισμό των πόρων. Δεδομένου ότι οι πόροι (CPU, RAM, HDD) των desktop PCs ενός οργανισμού χρησιμοποιούνται σε μικρό βαθμό (ακόμα και όταν κάποια εφαρμογή όπως ένα λογιστικό πακέτο τρέχει στο PC σας το μέσο ποσοστό χρήσης των πόρων του συστήματος είναι πολύ μικρό) μπορούμε να εξυπηρετήσουμε τον ίδιο αριθμό χρηστών από ένα ισχυρό server οι πόροι του οποίου είναι πολύ λιγότεροι από το άθροισμα των πόρων όλων των προσωπικών PCs. Ταυτόχρονα, οι χρήστες μπορούν να έχουν πρόσβαση στο server από ένα φτηνό desktop PC (γνωστό ως thin client) ή ακόμα και από το laptop ή το κινητό τους τηλέφωνο (smartphone).
Ανάλογα με το αν οι servers που αποτελούν το cloud για ένα οργανισμό είναι ιδιοκτησία του και διαχειρίζονται από τον ίδιο τον οργανισμό ή από κάποια άλλη εταιρεία διακρίνουμε ανάμεσα σε ιδιωτικό και δημόσιο cloud. Μια τρίτη κατηγορία είναι το υβριδικό (δημόσιο / ιδιωτικό) cloud. Το δημόσιο cloud αποτελεί μια ελκυστική πρόταση για τους ιδιώτες και τις μικρές επιχειρήσεις. Με αυτό το μοντέλο, υπολογιστικοί πόροι (CPU, RAM, HDD) και εφαρμογές software προσφέρονται με τη μορφή υπηρεσίας, με την ίδια λογική που διέπει άλλους τομείς όπως την παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών ή ηλεκτρικής ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα, ο πάροχος της υπηρεσίας επιφορτίζεται με την ανάπτυξη και λειτουργία της υπολογιστικής υποδομής (hardware και software) ενώ ο τελικός χρήστης πληρώνει για τη χρήση (μέσω Ιnternet) του μέρους εκείνου της υποδομής που χρειάζεται και για όσο χρόνο το χρειάζεται.
Μια συνηθισμένη κατηγοριοποίηση των υπηρεσιών (δημοσίου) cloud computing είναι η ακόλουθη:
- Υποδομή ως υπηρεσία (Infrastructure as a Service ? IaaS): Ο πελάτης αγοράζει υποδομή στο cloud με τη μορφή ενός εικονικού server (Virtual Private Server ? VPS) που παραμετροποιεί ανάλογα με τις ανάγκες του σε πόρους και με το λειτουργικό σύστημα που επιθυμεί. Πάνω σε αυτό τον εικονικό server ο πελάτης εγκαθιστά και λειτουργεί εφαρμογές με δική του ευθύνη και κόστος.
- Πλατφόρμα ως Υπηρεσία (Platform as a Service ? PaaS): Πέρα από την υποδομή ο πάροχος έχει εγκαταστήσει και κάποιο περιβάλλον ανάπτυξης εφαρμογών (π.χ. γλώσσες προγραμματισμού, βάσεις δεδομένων, κ.α.) που επιτρέπουν στον πελάτη να αναπτύξει και να εκτελέσει τις δικές του εφαρμογές.
- Λογισμικό ως υπηρεσία (Software as a Service ? SaaS): Ο πάροχος έχει εγκαταστήσει και το απαιτούμενο λογισμικό (π.χ. ένα λογισμικό CRM ή ένα σχεδιαστικό πακέτο για πολιτικούς μηχανικούς) το οποίο ο πελάτης μπορεί να χρησιμοποιήσει από απόσταση.
- Εκτός από τις πιο πάνω συνηθισμένες κατηγορίες, υπάρχουν και πολλές άλλες παραλλαγές όπως για παράδειγμα Storage as a Service, Database as a Service, Security as a Service, κλπ.
Τα οφέλη από τη χρήση υπηρεσιών δημοσίου cloud δεν περιορίζονται στην καλύτερη εκμετάλλευση των πόρων, συνοψίζονται δε στα ακόλουθα σημεία:
- Μικρότερα κόστη: Όπως αναλύθηκε προηγουμένως η καλύτερη χρησιμοποίηση των πόρων επιτρέπει την κάλυψη των αναγκών από υλικό και λογισμικό χαμηλότερων απαιτήσεων (λιγότεροι πόροι για το υλικό και μικρότερος αριθμός αδειών για το λογισμικό) και άρα οδηγεί σε μικρότερο κόστος απόκτησης (CAPEX) και λειτουργίας (OPEX). Αυτή η μείωση κόστους είναι κοινή για κάθε τύπο cloud (δημόσιο, ιδιωτικό και υβριδικό). Επιπλέον στο δημόσιο cloud η αρχική επένδυση πραγματοποιείται από τον πάροχο και έτσι ο πελάτης γλιτώνει το κόστος απόκτησης της υποδομής. Φυσικά εδώ θα πρέπει να προσεχθεί το τηλεπικοινωνιακό κόστος της μεταφοράς δεδομένων ανάμεσα στον πελάτη και το cloud ώστε να μην αναιρεί τα παραπάνω οικονομικά οφέλη.
- Ταχύτερη υλοποίηση: Οι υπηρεσίες cloud computing είναι διαθέσιμες online από μια πλειάδα παρόχων και ο χρήστης μπορεί να τις αγοράσει και να τις χρησιμοποιήσει μέσα σε λίγα λεπτά, ενώ το ίδιο γρήγορα μπορεί να τις τροποποιήσει ή να τις καταργήσει. Έτσι δε χρειάζεται να ανησυχεί ούτε για το λεπτομερή αρχικό σχεδιασμό και διαστασιοποίηση του υλικού και λογισμικού που αγοράζει.
- Καλύτερη συντήρηση και αναβάθμιση των υποδομών: Η συντήρηση, επιδιόρθωση και αναβάθμιση του υλικού και λογισμικού γίνεται από το εξειδικευμένο προσωπικό του παρόχου και έτσι μειώνονται οι ανάγκες του πελάτη για εξειδικευμένο προσωπικό.
- Διαθεσιμότητα και ασφάλεια: Οι servers στο cloud είναι εγκατεστημένοι σε ειδικά διαμορφωμένα Data Centers που πληρούν όλες τις προδιαγραφές ασφαλούς και αδιάλειπτης λειτουργίας (hot standby εξοπλισμός, συστηματικά backups, UPS, γεννήτριες, κλιματιζόμενοι χώροι, προσωπικό και εξοπλισμός φύλαξης) και εγγυούνται υψηλή διαθεσιμότητα στον πελάτη. Ιδιαίτερα για μια μικρή επιχείρηση το κόστος κτήσης και διατήρησης χώρων που να πληρούν όλες αυτές τις προϋποθέσεις είναι απαγορευτικό.
- Πρόσβαση από παντού: Τα δεδομένα που αποθηκεύονται και οι υπηρεσίες που προσφέρονται από το cloud είναι διαθέσιμα από παντού αρκεί ο χρήστης να διαθέτει μια συσκευή με πρόσβαση στο Internet. Αυτό είναι ιδιαίτερα βολικό για χρήστες που μετακινούνται ή για δεδομένα που πρέπει να τα μοιράζονται πολλοί χρήστες. Με αυτό τον τρόπο εξαλείφεται η ανάγκη για περιοδικό συγχρονισμό των δεδομένων π.χ. μεταξύ του desktop PC και του laptop του ίδιου χρήστη.
Μια συχνή επιφύλαξη που εκφράζεται απέναντι στη φιλοσοφία του cloud από πολλούς ενδιαφερόμενους αφορά την ασφάλεια των ευαίσθητων δεδομένων της εταιρείας. Δυστυχώς τα δεδομένα της εταιρείας κινδυνεύουν εξίσου, αν όχι σε μεγαλύτερο βαθμό, από τη στιγμή που το εσωτερικό δίκτυο της εταιρείας έχει συνδεθεί στο Internet. Μέτρα ασφάλειας ενάντια σε κακόβουλες επιθέσεις και απόπειρες υποκλοπής από εξωτερικές και εσωτερικές απειλές πρέπει να ληφθούν ανεξάρτητα από το αν η εταιρεία χρησιμοποιεί το cloud ή όλα τα δεδομένα αποθηκεύονται μέσα στις εγκαταστάσεις της.
Μετά από όλα αυτά πιθανόν να αναρωτιέστε για ποιο λόγο η φιλοσοφία του cloud άργησε τόσο πολύ να καθιερωθεί στην αγορά. Η απάντηση είναι ότι η χρήση του cloud προϋποθέτει γρήγορες και αξιόπιστες συνδέσεις μεταξύ του cloud και των υπολογιστών των χρηστών.
Φυσικά οι δικτυακές απαιτήσεις ποικίλουν ανάλογα με την εφαρμογή και καθορίζονται από τον όγκο της πληροφορίας που ανταλλάσσεται, την επιθυμητή μέγιστη καθυστέρηση απόκρισης και την κρισιμότητα της εφαρμογής. Γενικά όμως η εξέλιξη των τηλεπικοινωνιακών δικτύων επιτρέπει πλέον την μεταφορά όλο και περισσότερων εφαρμογών στο cloud με αξιόπιστο και οικονομικά επικερδή τρόπο.
Σύμφωνα με έρευνες αγοράς σε διεθνές επίπεδο, το μοντέλο του cloud computing κατακτά όλο και μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς με επιταχυνόμενους ρυθμούς. Για παράδειγμα η εταιρεία Gartner Inc. προβλέπει ότι το 1/3 των δεδομένων των καταναλωτών διεθνώς θα αποθηκεύεται στο cloud μέχρι το τέλος του 2013 ενώ μέχρι το 2014 το 60% του φόρτου εργασίας (workload) των servers θα εξυπηρετείται από εικονικούς servers στο cloud (από μόλις 8% που ήταν 5 χρόνια πριν).
Η Ελληνική αγορά υπηρεσιών cloud
Στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετές εταιρείες που προσφέρουν υπηρεσίες cloud. Από αυτές, κάποιες λειτουργούν cloud servers στις δικές τους υποδομές στην Ελληνική επικράτεια ενώ κάποιες άλλες λειτουργούν ως ενδιάμεσοι μεταπουλώντας υπηρεσίες cloud που τρέχουν σε Data Centers στο εξωτερικό.
Η Synapsecom Telecoms (www.synapsecom.gr) παρέχει υπηρεσίες cloud (IaaS και PaaS) που στεγάζονται σε δικό της σύγχρονο Data Center στη Θεσσαλονίκη. Ανακαλύψτε τα πλεονεκτήματα των υπηρεσιών VPS από τη Synapsecom Telecoms και αγοράστε το πακέτο VPS που ικανοποιεί τις ανάγκες σας.